Strijd tegen terrorisme: doel heiligt de middelen niet

De CFI (Cel voor Financiële Informatieverwerking) vond in april een gewillig oor bij de Open Vld-, sp.a- en CD&V-senatoren om haar bevoegdheid uit te breiden naar extremisme. Zo zou ze de financiering van terrorisme beter kunnen bestrijden. Niemand ontkent dat in bepaalde gevallen (de financiering van) extremisme een voedingsbodem kan zijn voor terrorisme. Maar dat betekent niet dat de strijd hiertegen alle middelen rechtvaardigt.

Op mijn aandringen vroeg de Kamer advies aan de Privacycommissie en de Raad van State. De Privacycommissie treedt als eerste onze kritiek bij. Ze stelt terecht dat een internationaal draagvlak voor de bevoegdheidsuitbreiding van de CFI ontbreekt. Een uitbreiding naar extremisme is op zich vreemd, aangezien extremisme, in tegenstelling tot terrorisme, geen strafbaar feit is (behoudens in de vorm van xenofobie en racisme). De CFI zou bovendien verder kunnen gaan dan de Staatsveiligheid of ADIV (inlichtingendienst van het leger) bij het verzamelen van gegevens over bankrekeningen en bankverrichtingen. Ze zou ook geen rekening moeten houden met de procedurele waarborgen die wel aan de Staatsveiligheid en ADIV zijn opgelegd, waaronder het extern toezicht door het Comité I.

Het wetsontwerp heeft ook gevolgen voor alle meldingsplichtigen, waaronder banken, notarissen, advocaten, fiscalisten, boekhouders,… Zij zullen moeten beoordelen of hun cliënten er extremistische opvattingen of gedragingen op nahouden en of de financiële transacties die ze doen betrekking hebben op activiteiten die met dat gedachtegoed verband houden. 

Met andere woorden: tienduizenden burgers gaan van miljoenen cliënten hun opvattingen en gedragingen moeten bijhouden. Terecht stelden wij in de Senaat de vraag of deze uitbreiding nog proportioneel is in een democratische rechtsstaat. Volgens de Privacycommissie houdt het wetsontwerp het risico in op arbitraire interpretaties van extremisme. Naargelang de eigen opvattingen zal men immers de opvattingen van leden van de loge of Opus Dei, moslimfundamentalisten, de vrouwen van Femen of milieuactivisten als extreem beschouwen.

Al wie de vrije meningsuiting en de persoonlijke levenssfeer koestert, zou zich achter het ongunstig advies van de Privacycommissie moeten scharen. Wanneer Schouppe (CD&V) het advies van de Privacycommissie kan "missen als kiespijn" (De Standaard, 8 augustus 2013), vragen we ons af of hij de grondwettelijk gewaarborgde vrijheden en mensenrechten nog een warm hart toedraagt. De roep naar steeds meer bevoegdheden voor de Staat vraagt van elk rechtgeaard parlementslid een voortdurende waakzaamheid zodat we niet eindigen in een politiestaat.